Czasami nawet przy najlepszej technice wykonania może dojść do urazu czy kontuzji w sporcie. Obecnie psychologia sportu odgrywa coraz większą rolę w procesie rehabilitacji po kontuzjach i doznanych urazach.

Przerwa w trenowaniu spowodowana urazem w większości ma krótkotrwałe efekty, które znikają wraz ze zmniejszającym się bólem. Jednak dla sportowców, którzy uprawiają sport profesjonalnie, nawet niewielka przerwa w działalności sportowej może wiązać się ze znaczącymi zmianami w karierze. Często konsekwencją jest utrata miejsca w zespole lub niemożność wzięcia udziału w ważnych dla sportowca zawodach.

Niezależnie od tego, jak poważny jest uraz, nieodłącznym elementem procesu rekonwalescencji powinien być trening mentalny.

Jakie urazy w sporcie wyróżniamy?

W zależności od powagi urazu możemy wyróżnić:

·  lekki uraz: wymagający leczenia, jednak bez przerywania treningów,
·  średni uraz: kolidujący z wymogami treningów i ograniczający w nich udział,
·  poważny uraz: wiążący się z operacją i wymagający dłuższej nieobecności na treningach,
·  uraz całkowicie wykluczający funkcjonowanie w sporcie.

Jakie są najczęstsze przyczyny urazów w sporcie?

Urazy w sporcie mogą mieć różne podłoże. Niekiedy wynikają one z jednej konkretnej przyczyny. Innym razem powstają wskutek współdziałania kilku czynników, które zachodzą jednocześnie lub nawarstwiają się w czasie.

Do specyficznych czynników psychologicznych, które sprzyjają powstawaniu urazów, można zaliczyć:
·  cechy osobowości (takie jak introwersja, ekstrawersja),

·  umiejscowienie poczucia kontroli,
·  motywację osiągnięć,
·  lęk przed rywalizacją,
·  lęk przed porażką,
·  lęk przed oceną ze strony innych,
·  lęk przed utratą sprawności fizycznej.

Na powstanie urazu ma także wpływ historia stresorów życiowych, którymi mogą być codzienne problemy, wydarzenia osobiste czy poprzednie kontuzje. Kiedy sportowiec psychicznie nie radzi sobie z sytuacją, może dojść do zbyt dużego napięcia mięśni, zawężenia pola uwagi, zwiększenia rozproszenia, co w konsekwencji może doprowadzić do urazu.

Oprócz zmian fizycznych i zakłóceń procesów uwagi/przetwarzania informacji, do innych czynników mogących powodować urazy zaliczamy:

·  niewłaściwą rozgrzewkę,
·  niecałkowite wyleczenie wcześniejszych obrażeń,
·  nieodpowiedni dobór obciążeń treningowych i startowych w stosunku do możliwości sportowca,
·  stan techniczny obiektu sportowego,
·  warunki atmosferyczne,
·  awarię sprzętu sportowego.


Jak sportowcy postrzegają kontuzje i urazy?

Uraz może być traktowany przez sportowca jako:

·  wyzwanie,
·  wróg,
·  kara za przeszłe grzechy,
·  uwolnienie się od odpowiedzialności,
·  przejaw wrodzonej słabości,
·  nieodwracalna strata,
·  narzędzie do manipulowania otoczeniem w celu zaspokojenia własnych potrzeb.

Ważnym aspektem w sytuacji doznania urazu jest psychika zawodnika, która zostaje w pewnym stopniu zaburzona i odbiega od wcześniej przyjętej normy. Trzeba uwzględnić, jaką rolę w życiu sportowca odgrywa sport i jak bardzo jego tożsamość uzależniona jest od osiągnięć sportowych.

Jest to ważne, ponieważ jeżeli zawodnik głównie poprzez sport buduje poczucie własnej wartości i swój system pewności siebie, to doświadczenie urazu może spowodować, że nagle poczuje się on bezwartościowy. Doznanie urazu wiąże się z koniecznością przyjęcia przez sportowca nowej roli (pacjenta) oraz odnalezienia się w nowej sytuacji i nowym środowisku (np. szpitalu).


Psychologia sportu a zrozumienie sytuacji urazu

Skorzystanie z pomocy psychologa sportu może być dużym ułatwieniem dla sportowca, który  potrzebuje pomocy w odnalezieniu się w sytuacji urazu, a w przeszłości pragnie powrócić do uprawiania sportu. Rolą psychologa jest:

·  pomoc w zrozumieniu i ocenie specyfiki sytuacji, w jakiej znalazł się sportowiec,
·  pomoc w zaakceptowaniu zaistniałej sytuacji,
·  włączenie sportowca w bycie aktywnym pacjentem w procesie rehabilitacji,
·  odnalezienie się we własnych emocjach i obserwacja tego, jak te emocje zmieniają się na każdym z etapów rehabilitacji.

Gdy zawodnik zrozumie, na czym polega zaistniała sytuacja, można rozpocząć proces wspólnego określania celów do realizacji w nieodległym czasie. Następnym krokiem jest przejście do treningu mentalnego, opierającego się na wizualizacji, która przyspiesza proces wychodzenia z urazu.
 
Jeżeli jesteś sportowcem, który doznał urazu lub kontuzji i chcesz skutecznie powrócić do wykonywanej aktywności, skontaktuj się ze mną!